Recensie Canvas Omgevingsmanagement

Johanneke de Lint, Thijs Kraassenberg en Roelof Benthem hebben het boek Canvas Omgevingsmanagement – Samen goed voorbereid richting stakeholders geschreven. Een boek in de stijl van de Project en Programma Canvas.

Zoals we gewend zijn van de verschillende canvas boeken worden we aan de hand genomen met het invullen van de canvas, in dit geval de Canvas Omgevingsmanagement. We krijgen een praktisch en visueel hulpmiddel waarmee we stakeholders goed beslagen ten ijs tegemoet kunnen treden.

Het boek geeft enerzijds een uitgebreide toelichting met vele voorbeelden van het praktisch toepassen van het canvas en anderzijds geven de auteurs hun visie op omgevingsmanagement aan de hand van zes maatschappelijke trends zoals bijvoorbeeld tegenstrijdige feiten, sociale media en digitalisering. We krijgen een aantal benaderingen om een omgeving te beïnvloeden waaronder de wetenschappelijke, de ontluchtings-, de journalistieke en de netwerkbenadering en daarnaast benaderingen op basis van macht en op basis van nudging (subtiele duwtjes). Ook gaan de auteurs in op de uitgangspunten van professioneel omgevingsmanagement:

• Sturen op betrouwbaarheid
• Streven naar gelijkwaardigheid
• Werken aan gezamenlijkheid
• Aandacht voor de relatie

Daarnaast bieden de auteurs een helder model om systematisch te werken aan overeenstemming.

Het canvas wordt in een brainstormsessie, een canvassessie, ingevuld. Redenen om een canvassessie te beginnen, zijn:

• Collega’s moeten van elkaar weten hoe en met wie ze werken in de omgeving
• Een individuele blik is te beperkt
• Eerst denken, dan doen, is echt nodig
• Het is cruciaal om buiten naar binnen te halen

Het canvas is opgebouwd uit drie kolommen die de basis vormen van het canvas:

• Scherp richten (de linker kolom om o.a. tot de kern te komen) met daarbinnen de opgave, momenten, doel omgevingsmanagement en uitgangspunten
• Rijk kijken (de middelste kolom waarin gewerkt wordt aan een omgevingsanalyse) met daarbinnen de context, de issues, stakeholders en kansen
• Bewust doen (de rechter kolom om te analyseren wat er gedaan moet worden) met daarbinnen strategie en organisatie.

Ieder facet komt uitgebreid aan bod waarbij een toelichting, eventueel ondersteunende technieken of uitwerkingen en bijbehorende hulpvragen (zie plaatje) geboden worden en toegelicht aan de hand van een of meer voorbeelden.

Het boek eindigt met een hoofdstuk over de omgevingsprofessional en een hoofdstuk over de te nemen stappen nadat het canvas is ingevuld. De omgevingsprofessional is de projectleider, programma-, proces- of omgevingsmanager en vervult de rol van zowel strateeg, analyticus als procesbegeleider.

Conclusie. Het Canvas Omgevingsmanagement is handig en praktisch instrument om met elkaar omgevingsmanagement serieus op te pakken. Het boek biedt vele handvatten om de projectleider, programma-, proces- of omgevingsmanager te ondersteunen bij het inrichten van omgevingsmanagement. Jammer dat er geen website beschikbaar is waarop de canvas is te downloaden. Om toch een beeld te hebben van de canvas heb ik een plaatje uit het boek gebruikt ter toelichting.

Bestellen: Canvas Omgevingsmanagement