Recensie Dit is kunstmatige intelligentie

Het boek ‘Dit is kunstmatige intelligentie – Een introductie in de technologie die ons leven steeds meer bepaalt’, geschreven door Simon Koolstra, Belle de Veer en Tijmen Veltman, geeft een introductie in AI en de achterliggende technologie, concepten en algoritmen en toepassingen.

Mijn eerste ervaringen met ‘Artificial Intelligence’ dateren van eind jaren 70, de tijd van ponskaarten en teletypes, waar ik een Mens-erger-je-niet programma schreef en matrix-algebra toepaste om pen-gestuurde computertekeningen te maken. Waar we als student nog enthousiast konden zijn over de chatbot avant la lettre ‘Eliza’. Vervolgens begin jaren 90 heb ik modules aan de open Universiteit over kennissystemen gevolgd en op mijn werk werden de eerste stappen gezet met verzekeringsacceptatieprogrammatuur. En recentelijk heb ik nog de Nationale AI cursus gevolgd.

Het boek biedt een scala aan onderwerpen die het onderwerp kunstmatige intelligentie nader uitwerken. Hierbij is het boek onderverdeeld in vier onderdelen:

• AI concepten
• AI algoritmen en toepassingen
• AI technologie
• AI in samenleving en bedrijf

In het boek worden een aantal herkenbare en minder herkenbare begrippen uitgelegd. Om er een aantal te noemen:

• Machine learning: Als een algoritme geautomatiseerd leert van data
• Model: Een getalsmatige benadering van de werkelijkheid
• Verliesfunctie: Een getal dat aangeeft hoe ver de voorspellingen van het model van de werkelijke waarden afliggen
• Simpson’s paradox: een fenomeen uit de statistiek, waarin je tot tegenovergestelde conclusies komt wanneer je naar aparte datasets kijkt dan wanneer je deze datasets combineert en naar het geheel kijkt
• Confusion matrix: getallen die laten zien hoe goed een model functioneert waarbij inzicht wordt geboden in de diagnose en in hoeveel procent de diagnose juist is
• Reinforcement learning (categorie van machine learning): De computer leert door in een testomgeving handelingen te testen en te zien hoe de omgeving reageert. Zo leert de computer welke handelingen tot het beste eindresultaat leiden
• Supervised learning (categorie van machine learning): De computer leert van veel voorbeelden van data met gegeven uitkomsten. Op basis daarvan kan de computer vaststellen wat de belangrijkste eigenschappen zijn die tot die uitkomsten leiden
• CAPTCHA: Completely Automatic Public Turing test to tell Computers and Humans Apart (b.v. ‘geef aan op welke plaatjes je allemaal stoplichten ziet’ zodat de website weet dat je een persoon bent)
• Unsupervised learning (categorie van machine learning): Het doel is de computer te leren om data te groeperen op basis van de gegevens die van de datapunten bekend zijn (zonder vooraf meegegeven voorbeelden van groeperingen)
• Neurale netwerken: een type algoritme waarmee de werking van menselijke hersenen wordt nagebootst om te leren en beslissingen te nemen
• Deep learning: neurale netwerken die vele lagen diep zijn
• Beslisboom: een relatief simpele machine learning techniek. Een beslisboom verdeelt stap voor stap de dataset in kleinere groepen. Elke stap bevat een stelling waar een datapunt wel of niet aan kan voldoen.
• Big data: een hele grote dataverzameling die niet meer op traditionele databasemanagementsystemen onderhouden kan worden
• Gestructureerde data: kan je opslaan in en tabel
• Ongestructureerde data: volgt geen vast formaat
• Deepfakes: levensechte, maar computer-gegenereerde en dus neppe beelden.

Conclusie. Het boek geeft veel inzicht in concepten, algoritmen en toepassingen van AI. Het gaat je zeker helpen om een beter begrip te krijgen van AI. Vooral de vele voorbeelden spreken tot de verbeelding. Ik vind het echter te veel een aaneenschakeling van losse hoofdstukjes. Er is wel een clustering gecreëerd maar om direct met AI-concepten te beginnen maakt het boek moeilijk toegankelijk. Ik miste een rode draad door het boek. Ik zou zeggen begin met deel IV eventueel uitgebreid met hoofdstuk 1. En ga vandaaruit het begrip AI verder afpellen. Met deel III had ik meer moeite. Enerzijds zijn een paar hoofdstukken wel heel simplistisch neergezet over b.v. de computer en programmeren. Anderzijds hadden onderwerpen zoals machine learning, de vloek van dimensionaliteit en big data beter elders in het boek opgenomen kunnen worden. Ook had een hoofdstuk Overheid en AI niet misstaan, denk bijvoorbeeld aan het sociale kredietsysteem in China. 

Het boek wordt gepromoot als standaardliteratuur voor het ‘NL AIC AI for Business Certificering’. Om studenten behulpzaam te zijn zou ik een verklarende woordenlijst en een index toevoegen (Ik wil b.v. weten wat is machine learning of deep learning? De inhoudsopgave biedt echter geen houvast). Daarnaast kan het gebruik van QR-codes om bij filmpjes te komen behulpzaam zijn.

Verder jammer dat er bij het maken van het boek onvoldoende van AI, lees spellingscontrole, gebruik is gemaakt om de kwaliteit het boek te verhogen (ik kwam bijvoorbeeld tegen ‘wordt gespeelt’). Ook een check op consistentie en overlap tussen de hoofdstukken had op zijn plaats geweest (ik ben bijvoorbeeld drie keer een stukje tekst tegengekomen waarin heel summier uitgelegd wordt wat het bordspel Go is).

Bestellen ‘Dit is kunstmatige intelligentie’: managementboek.nl, bol.com